• Αρχική
• >
• Θέματα
• >
• Το Ρολόι των Φιλίππων !

Ξέρετε για το φορητό ρολόι των Φιλίππων;

Ήταν ένα ηλιακό ρολόι αλλά φορητό που έδειχνε την ώρα με βάση την κίνηση του ήλιου και όχι μόνο. Είναι ένα από τα πιο σπάνια ευρήματα του είδους του.  Τα μεταφερόμενα ηλιακά ρολόγια της αρχαιότητας χρονολογούνται από τον 2^ο αιώνα π. Χ. και μετά.  Αφού ο εφευρέτης αυτού του τύπου ρολογιού ήταν ο  Παρµενίων στην Αλεξάνδρεια το 2ο π.Χ. αιώνα.

Για πολλές χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι, κυρίως οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι, ρύθμιζαν ανάλογα με τη θέση του ήλιου τις εργασίες τους.

Το πρώτο όργανο μέτρησης του χρόνου ήταν ο γνώμονας, που ανακαλύφτηκε την 3η χιλιετία π.Χ. και χρησιμοποιούσαν Αιγύπτιοι, Κινέζοι και Έλληνες. Το πρωτόγονο αυτό ηλιακό ρολόι, όπως και όλα τα ηλιακά, έδειχνε την ώρα από τη θέση της σκιάς που έριχνε στο έδαφος μια κατακόρυφη ράβδος στην οποία έπεφταν οι ακτίνες του ήλιου.

Το φορητό ηλιακό ρολόι των Φιλίππων ανακαλύφθηκε από τον αρχαιολόγο Στυλιανό Πελεκανίδη στους Φιλίππους της Μακεδονίας το 1965, κατά τη διάρκεια ανασκαφών. Η διάμετρός του ήταν περίπου 7 εκ.

Πρόκειται για πολύπλοκο όργανο αστρονομίας εκτός από τη λειτουργία του ως ηλιακού ρολογιού χρησίμευε και στη µέτρηση του γεωγραφικού πλάτους (κατά προσέγγιση), του αζιμούθιου και της απόστασης των αστέρων.

Έχει χαραγμένα πάνω του τα ονόματα τεσσάρων πόλεων με τα γεωγραφικά τους πλάτη την Αλεξάνδρεια την Ρώμη την Ρόδο και την Βιέννη(= Ουιέννης). Εκτός από την αναφορά της ώρας έχει την δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί και σαν γωνιόμετρο για την εύρεση των συντεταγμένων ενός αστέρα ή του ήλιου.

Το ηλιακό ρολόι από τους Φιλίππους αποτελείται από τρεις χάλκινους δακτυλίους. Ο εξωτερικός δακτύλιος έχει εξωτερική διάμετρο 72,5 χιλιοστά και εσωτερική 64,9 χιλιοστά, και φέρει διαμετρικά δύο κρίκους για την ανάρτηση.

Ο μεσαίος δακτύλιος αποτελείται από δύο χωριστούς ημιδακτύλιους. Κάθε ημιδακτύλιος συγκρατείται από άξονα, ο οποίος αποτελεί ενιαία κατασκευή με το στέλεχος, στο οποίο περνά ο κρίκος.

Οι άξονες και μαζί οι ημιδακτύλιοι έχουν δυνατότητα περιστροφής κατά 360o. Για να τεθεί το όργανο σε λειτουργία πρέπει να προσανατολιστεί πρώτα ο εξωτερικός δακτύλιος σε κάθετη θέση με το μεσημβρινό επίπεδο, ώστε να πάρει τη θέση ανατολής-δύσης.

Μετά, ο εσωτερικός δακτύλιος, με την οπτομετρική οπή, τοποθετείται στο μήνα που διανύεται. Η φωτεινή κηλίδα δείχνει την ώρα πάνω στην άντυγα πριν ή μετά τη μεσουράνηση.

Η μέτρηση του ύψους του ηλίου κατά τη μεσουράνησή του την ημέρα της ισημερίας δίνει το συμπλήρωμα του γεωγραφικού πλάτους. Το όργανο προσδιορίζει επίσης το αζιμούθιο και το ύψος του ήλιου ή κάποιου άλλου αστέρα.

Το όργανο αυτό παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά με το «βραχιιόνιο αστρολάβο» που πρότεινε ο Ίππαρχος. Το πνεύμα της κατασκευής του ρολογιού των Φιλίππων, με μόνο τα γεωγραφικά πλάτη των πόλεων Αλεξάνδρειας, Ρόδου, Ρώμης και Ουιέννης, οδηγεί στην κατάταξη του οργάνου στον τύπο που αναφέρεται «προς τα ιστορούμενα». Οι επιγραφές στο όργανο επιτρέπουν τη χρονολόγηση στο διάστημα από το 250 μέχρι το 350 μ.

Αυτό λοιπόν είναι ένα από τα σπουδαία αρχαιολογικά τεχνολογικά ευρήματα από την πόλη του Φιλίππου.