Αν ξαφνικά νιώθεις βαρύ το κεφάλι σου, έχεις ζαλάδα, πονοκέφαλο ή αισθάνεσαι ναυτία, χωρίς να υπάρχει κάποιος εμφανής λόγος, τότε ίσως πρόκειται για μάτιασμα. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό στην Ελλάδα ως «μάτι», σχετίζεται με τον θαυμασμό, το φθόνο ή ακόμα και την κακοπροαίρετη ζήλια που μπορεί κάποιος να νιώσει για εσένα. Είτε πρόκειται για θετικά είτε για αρνητικά συναισθήματα, η έντονη προσοχή που λαμβάνεις μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συμπτώματα.
Σε πολλές παραδόσεις, άτομα με μπλε μάτια ή ηλικιωμένες γυναίκες θεωρούνται πιο πιθανό να “ματιάζουν” κάποιον. Στην Εκκλησία, το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό με τον όρο “βασκανία“, μια πεποίθηση που προέρχεται από την αρχαιότητα και εξακολουθεί να υπάρχει.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η λαογραφία συμφωνούν ότι το μάτι μπορεί να έχει επιπτώσεις, αλλά διαφωνούν στον τρόπο αντιμετώπισής του. Η Εκκλησία διαθέτει ειδικές προσευχές για την προστασία από τη βασκανία, αλλά οι ιερείς πιστεύουν ότι μόνο αυτοί πρέπει να τις εκτελούν. Ωστόσο, στην κοινωνία, οι άνθρωποι μαθαίνουν αυτές τις προσευχές από ιερείς ή άλλους και τις χρησιμοποιούν για να βοηθήσουν φίλους και συγγενείς που έχουν ματιαστεί.
Μια κοινή μέθοδος περιλαμβάνει ένα ποτήρι νερό και λίγο λάδι. Κάνεις τον σταυρό πάνω από το άτομο που πιστεύεις ότι είναι ματιασμένο, λέγοντας «Ιησούς Χριστός νικά και όλα τα κακά σκορπά», και αν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας χασμουρηθείς, αυτό θεωρείται σημάδι ότι το μάτι είναι πραγματικό. Στη συνέχεια, προσεύχεσαι το «Πάτερ Ημών» και ρίχνεις σταγόνες λαδιού στο νερό. Αν οι σταγόνες διαλυθούν, τότε το άτομο είναι ματιασμένο.
Μετά το ξεμάτιασμα, ζητείται από το άτομο να μετακινηθεί ή να χτυπήσει τα πόδια στο πάτωμα, μια πράξη που θεωρείται ότι απομακρύνει την αρνητική ενέργεια. Κάποιοι ζητούν να φτύσει κάποιος τον κόρφο του ή να κοιτάξει μακριά. Όλες αυτές οι πρακτικές συνδέονται με την αποβολή της αρνητικής ενέργειας.
Κατά τη διάρκεια του ξεματιάσματος, τόσο το άτομο που το κάνει όσο και το άτομο που το δέχεται συνήθως χασμουριούνται, κάτι που υποδηλώνει ότι η αρνητική ενέργεια διαλύεται. Όσο περισσότερα χασμουρητά, τόσο πιο ισχυρό θεωρείται το μάτι.
Η Εκκλησία πιστεύει ότι η πίστη στον Θεό και ο σταυρός αρκούν για να αποκρούσουν το κακό μάτι, ενώ η λαϊκή παράδοση συνιστά επίσης το χαρακτηριστικό μπλε φυλαχτό ως μέσο προστασίας.